Hoe goed zijn de raden van Hellevoetsluis, Westvoorne, Brielle en Nissewaard? Gaat het wel goed met de gemeentelijke samenwerking? Hoe kun je als lokaal politicus, met een uitgebreid netwerk en kennis van zaken, eigenlijk wel integer zijn? Daarover sprak Dick Bosgieter in zijn programma De Wereld op Voorne-Putten met John Bijl. ‘De democratie functioneert. Daar moet je niet flauw over doen.’
De afgelopen jaren observeerde Bijl heel wat vergaderingen. ‘De teller staat op boven de tweehonderd,’ zegt Bijl. Zijn conclusies stemmen optimistisch. Volgens Bijl is het in de politiek nou ook weer niet zo slecht gesteld men wel zegt. ‘De democratie functioneert. Daar moet je niet flauw over doen.’
Bijl stelt wel dat je naar het hele politieke proces moet kijken. En niet alleen naar de besluitvormende vergadering. Hij wijst er op dat het echte politieke debat in commissies en voorbereidende vergaderingen wordt gevoerd. Daar zou je vaker op de publieke tribune moeten zitten. ‘Als burgers bij een raadsvergadering aanschuiven, zijn de hazen meestal al gelopen.’
Toch kan de politiek zichzelf verbeteren. ‘Veel van wat er in raadsvergaderingen gebeurt, is uit gewoonte,’ observeert Bijl. ‘Als ik een stuk schrijf of de raad vertel hoe ze de vergadering kunnen verbeteren, is de reactie vaak: maar zo doen wij het hier al jaren.’ Vooral het moment waarop de raad bij het besluit kan worden betrokken, zal verbetering van de politiek opleveren.
Dat ligt vaak ook aan het college. ‘Een wethouder moet zich eerder af gaan vragen wat de volksvertegenwoordiging ergens van vindt,’ aldus Bijl. ‘Vraag de raad nou eerst eens hoe ze vindt dat een gebied zich moet ontwikkelen voordat je met een afgetikt bestemmingplan komt.’ Op die manier geef je de raadsleden ook de tijd om in hun achterban vragen te stellen. ‘Politiek bedrijven is meer dan alleen maar reactief iets van de mening van het college vinden,’ stelt Bijl.
Dat integriteit van alle politici zo enorm in de belangstelling moet staan, vindt Bijl jammer. ‘Dat iemand als Ahmed Aboutaleb zelfs niets meer durft te declareren, is onterecht. Als hij met iemand een kop koffie gaat drinken, ben ik er zeker van dat hij dat doet met de beste intenties voor de stad.’ Daarbij zijn de meeste raadsleden zich wel bewust van hun verantwoordelijkheid.’De meeste raadsleden zijn zeer brave burgers die ook dondersgoed weten dat ze een voorbeeldpositie hebben.’
Toch is integriteit in het politiek ambt ingewikkeld — en niet zo zwart-wit als voor ambtenaren. ‘Als je moet besluiten over een bestemmingsplan waar je zelf woont, lijkt dat niet niet integer. Maar wat als je moeder er woont, die slecht ter been is? Of je er elke dag door heen fietst om je kinderen naar school te brengen? Ben je dan een goed geïnformeerd raadslid of niet integer. Ik vind die scheidslijn dan heel dun.’ Bijl adviseert raadsleden om de schijn van belangen vaker te bespreken. Juist tijdens het raadsdebat. ‘Belangrijkste is dat een raadslid kan beredeneren waarom hij vindt dat zijn standpunt het algemeen belang dient.’ Alleen zo kun je je persoonlijke integriteit uitleggen, zegt hij.
Bijl vindt dat de gemeenten op Voorne en putten voorzichtig moeten zijn met een eventuele gemeentelijke herindeling. ’Ik ben geen fan van dat gemeentegefuseer,’ zegt Bijl. ‘Gemeenten moeten samenwerken, maar de argumenten zijn meestal alleen van bestuurlijke aard. Ofwel: we moeten samenwerken omdat we anders de ambtelijke capaciteit niet hebben.’ Daarmee ga je er aan voorbij dat een gemeente ook een politieke entiteit is, vindt Bijl. ‘De gemeente moet ook zo goed mogelijk de inwoners vertegenwoordigen. Een gemeenteraad moet op kunnen komen voor de sociaal- en economische culturele identiteit en eigenheid van een gebied.’
Als voorbeeld geeft Bijl de meest recente herindeling op het eiland Putten. ‘De fusie tussen Bernisse en Spijkenisse is voor mij een van de meest bizare,’ zegt Bijl. ‘Het geluid uit de dorpen van Bernisse zal minder doorsijpelen naar de politieke besluitvorming,’ waarschuwt Bijl. En dat heeft gevolgen. ‘Het sociaal beleid in Spijkenisse is toch echt wel anders dan in Zuidland.’
Als laatste vroeg Bosgieter een tip te geven aan de vertrouwenscommissies van Hellevoetsluis en, later, Brielle bij het kiezen van een nieuwe burgemeester. ‘Kies ook een voorzitter van de gemeenteraad de opkomt voor de lokale democratie — en niet alleen een kundig bestuurder met een netwerk.’ Radio Voorne is de omroep voor de gemeenten Nissewaard, Hellevoetsluis, Brielle en Westvoorne. Het programma ‘De wereld op Voorne-Putten’ werd op zaterdag 28 februari tussen 10.00 en 11.00 uitgezonden.