Wanneer kun je als inwoner invloed uitoefenen?

In Dronten wil de gemeente op meerdere locaties huisvesting realiseren voor in totaal ruim zevenhonderd arbeidsmigranten. Veel omwonenden werden pas laat geïnformeerd. Volgens de gemeente komt er nog een participatietraject, maar dat begint pas na de besluitvorming in de raad. Verwarrend? Dat is het voor veel inwoners wél.

Toch is de gang van zaken niet ongebruikelijk, zegt John Bijl van het Periklesinstituut. ‘Zulke plannen beginnen meestal met een voorstel van het college aan de raad’, legt hij uit. ‘Dat wordt eerst besproken in beeldvormende of commissievergaderingen. Daar stellen raadsleden vooral verkennende vragen. Daarna volgt het oordeel, en pas aan het eind het besluit.’

De meeste invloed zit aan het begin

Wie als inwoner echt invloed wil uitoefenen, doet er goed aan zich vroeg te melden. ‘Meestal ligt er dan al een conceptvoorstel’, zegt Bijl. ‘Maar dan is er nog ruimte om raadsleden mee te geven wat je belangrijk vindt. Die kunnen daar in de verdere behandeling rekening mee houden.’

Dat vraagt wel om timing én toegankelijkheid. In Dronten ontdekten buurtbewoners het bestaan van de plannen pas via een nieuwsbericht. ‘Ik ben automonteur, ik zit helemaal niet in de materie van de gemeente of politiek’, zegt inwoner Eric Velstra. ‘En het staat allemaal heel moeilijk beschreven.’ Griffier Erwin Geldorp herkent het probleem. ‘Het is best lastig om op het juiste moment te zien dat er een voorstel wordt aangeboden waar jij iets van vindt.’

Omgevingswet verandert het speelveld

Vanaf 1 januari 2024 verandert de wetgeving: de nieuwe Omgevingswet verplicht gemeenten om inwoners eerder te betrekken bij plannen voor de leefomgeving. Maar hoe dat precies gebeurt, verschilt per gemeente. ‘We zijn er al jaren mee bezig’, aldus Bijl. ‘De wet verplicht vroegtijdige participatie, maar het succes ervan hangt vooral af van hoe gemeenten dat in de praktijk invullen.’

In Dronten hoopt de griffie dat inwoners de weg naar de raad weten te vinden. ‘De raad zit er voor álle inwoners’, zegt Geldorp. Het helpt dan wel als die inwoners op tijd weten wanneer en waar hun stem verschil kan maken.