Sinds de laatste gemeenteraadsverkiezingen zijn er maar liefst in 150 van de nu 352 gemeenten nieuwe fracties ontstaan. NRC onderzocht het aantal afsplitsingen in gemeenteraden en constateert dat in bijna de helft van de gemeenten raadsleden uit hun fracties stapten.
Voor John Bijl is het een teken dat de democratie werkt. ‘Afsplitsingen zijn de veiligheidsklep van onze politiek,’ zegt hij tegen NRC. Bijl kent genoeg verhalen van raadsleden die onderdruk worden gezet om de lieve goede vrede in de coalitie te bewaren. En bijvoorbeeld afstand te doen van een politiek punt wat hem of haar dierbaar is. Dan is het goed dat raadsleden daar geen gehoor aan hoeven te geven. ‘Iemand die gekrenkt is in zijn idealen, moet kunnen opstappen. Het zou vervelend zijn als de partij haar macht kan doordrukken.’
Veel raadsleden blijken al in het begin van de bestuursperiode uit een fractie te stappen. ‘Dan heb je het gewoon over prutswerk bij de samenstelling van je kandidatenlijst,’ vindt Bijl. Hij zou willen dat lijstsamenstellers zorgvuldiger te werk gaan. En in de acceptatie dat niet iedereen op dezelfde manier politiek bedrijft. ‘Er wordt vaak gezegd dat er ‘verschil van stijl’ was. In een politiek systeem heb je alle stijlen nodig.’
Verder ziet Bijl niet echt problemen in de toename van het aantal fracties. ‘Gewoon wat meer aandacht aan de vergadervaardigheden besteden. In het programma Dit is de Dag op NPO Radio 1 ging Bijl in debat met Gerrit Voerman van het Documentatiecentrum Politieke Partijen. Voerman wijst op een vertragend proces. Toch wil Bijl niets van beperkingen weten. ‘Een gekozen volksvertegenwoordiger hoort de zelfde rechten te hebben als wanneer hij in een fractie zou zitten,’ zegt Bijl.