Een goed gesprek na de verkiezingen

Wat levert een duidingsdebat op? In Ermelo zorgde het voor helderheid, een gedeeld gevoel van verantwoordelijkheid en een zorgvuldige start van de formatie.

‘We moeten constateren dat de verkiezingen zijn afgelopen. En dat betekent dat we nu in een soort transitieperiode zitten.’ Zo opende onafhankelijk voorzitter John Bijl het duidingsdebat van de gemeenteraad van Ermelo. Op de publieke tribune zaten inwoners en medewerkers; aan tafel zaten de lijsttrekkers, die ieder vijf minuten kregen om hun duiding te geven van de verkiezingsuitslag, hun verwachtingen voor de komende bestuursperiode te delen en iets te zeggen over de collegevorming. ‘Dialoog is misschien een beter woord dan debat’, aldus Bijl – ‘en gelukkig is dat ook de naam van de zaal waar u allen zit.’

De avond verliep in twee termijnen. In de eerste gaven de partijen hun reflectie, in de tweede reageerden zij op elkaar. Dat leverde een eerlijk en scherp gesprek op, met ruimte voor zowel politieke verschillen als onderlinge waardering. Eén Ermelo, nieuwkomer in de raad en meteen goed voor vijf zetels, kreeg van meerdere partijen een expliciet compliment. De ChristenUnie riep op om ‘de traditie te herstellen’ waarbij de grootste partij het initiatief neemt in de formatie. En Progressief Ermelo wees op de waarde van een raadsakkoord op hoofdlijnen: ‘Niet alles dichttimmeren, maar wel samen benoemen wat de grote opgaven zijn – woningbouw, het sociaal domein, de financiële huishouding.’

Sommige bijdragen waren uitgesproken strategisch. Zo pleitte de SGP voor ‘samenwerking met partijen die in staat zijn gebleken het hele verhaal te vertellen’, en sprak de VVD de wens uit om ‘vertrouwen als basis’ te nemen – met de open vraag of dat met elke partij even vanzelfsprekend is. BurgerBelangen liet zelfkritiek horen (‘een ordinaire partijruzie heeft ons geen goed gedaan’) en wees op het belang van bestuurlijke continuïteit.

Aan het eind van de avond werd het concreet. De twee grootste fracties – CDA en Eén Ermelo – kregen van de meeste andere partijen het vertrouwen om het initiatief te nemen voor een eerste gespreksronde. Daarbij werd wel een stevig appel gedaan op zorgvuldigheid: ‘Ga met iedereen in gesprek’, ‘Werk aan vertrouwen’, en: ‘Kijk eerst samen naar de grote thema’s voordat je aan getalsmatige rekensommen begint’. Ook werd meermaals geopperd om de formatie te laten begeleiden door een onafhankelijke informateur – een suggestie waarover de twee grootste partijen nog zichtbaar twijfelden.

De kracht van het duidingsdebat zat ’m in de openheid van het gesprek, de duidelijke rolverdeling en de voorbereiding vooraf. Of, zoals de voorzitter het samenvatte: ‘U allen voelt de verantwoordelijkheid om het hoogste orgaan van de gemeente te zijn. En daar hoort ook dit gesprek bij.’

Het hele gesprek is terug te kijken via het Raadsinformatiesysteem van Ermelo.