Impulsbesluit

‘Ik geloof dat ik mag constateren…’ Burgemeester Sander Schelberg laat even een stilte vallen om verbaasd op de klok te kijken. ‘…dat we alle agendapunten gehad hebben.’ In nog geen halfuur heeft de gemeenteraad van Hengelo álles dat op de agenda staat behandeld.

Even terug in de tijd. ‘Ik wil de fracties vragen in hun bijdrage in te gaan op de gevraagde beslissing,’ zei voorzitter Herbert Capelle tijdens de Politieke Markt van 20 november. ‘En niet hun spreektijd te gebruiken voor een spervuur van vragen aan het college,’ maande hij.

Dat is geen overbodige opmerking. Gemeenteraden maken nogal eens een potje van hun politieke besluitvormingsproces door het te vervangen voor een overhoring van de wethouders. Het Hengeloos vergadermodel moet deze bestuurlijke onzedigheid voorkomen.

Wanneer een gemeenteraad een besluit neemt over horecatijden, een subsidiekader of, zoals de gemeenteraad van Hengelo nog moet doen, het participatieproces bij de herinrichting van het marktplein, gaat hij niet over een nacht ijs.

‘Voor de zomer besloot de raad dat er een nieuw bouwplan moest komen,’ memoreerde voorzitter Capelle. De raad besloot toen dat men éérst wilde besluiten over het te volgen participatieproces. Na beeldvormende presentaties op 2 oktober, en een uitgebreide vragenronde, staat bij de vergadering van 20 november de oordeelsvorming op de agenda. Pas in een komende vergadering zal de gemeenteraad een ‘besluit vormen’ over de aanpak.

Daarmee doet de gemeenteraad van Hengelo daar niets vreemds. In de meeste gemeenten wordt de organisatie van gemeenteraadsvergaderingen met de termen ‘beeldvormen’, ‘oordeelvormen’ en ‘besluitvormen’ in mootjes gehakt. 

Eigenlijk neemt een gemeenteraad daarmee een besluit in precies dezelfde stappen zoals iedereen dat doet: eerst de opties verkennen, dan de argumenten afwegen en uiteindelijk een knoop doorhakken. Een winterjas uitzoeken of een wasmachine kopen gaat niet anders, behalve dan dat de  gemeenteraad van Hengelo met z’n zevenendertigen een besluit erover moet nemen. En dat de afwegingen door alle tachtigduizend inwoners te begrijpen moeten zijn.

Met andere woorden, de gemeenteraad vergadert tenminste drie keer over een onderwerp. Eerst om te verkennen, zodat het in een tweede ronde kan worden bedebatteerd en er voor de besluitenvergadering eigenlijk alleen maar een stemming over blijft.

Nu zijn er van die onderwerpen die helemaal niet zo’n opgetuigd vergaderproces behoeven. ‘Stukken zonder tussenkomst van de politieke markt’ noemt Hengelo ze. Naast de hamerstukken, en enkele benoemingen heeft de gemeenteraad van Hengelo er vanavond drie. 

Bij het vaststellen van het bestemmingsplan Medaillon heeft alléén Han Daals (Burgerbelangen) een vraag. ‘Is er een achterliggende visie voor het plaatsen bij zonnepanelen?’ wil hij weten. Het proces ervoor is in gang gezet, legt wethouder Gerard Gerrits uit. Bij de technische begrotingswijzingen heeft geen zelfs niemand iets te zeggen.

Slechts de raadsbijdragen voor de Special Olympics zijn uitvoeriger. ‘Je zet mensen én de regio mee in de kracht,’ vindt Marie-José Luttikholt (PvdA). ‘We laten zien waarde te hechten aan een inclusieve samenleving,’ zegt Marcel Elferink (CDA). Wel wil hij weten wat er gebeurt als niet alle gemeenten meebetalen aan het evenement. Maar volgens wethouder Claudio Bruggink zou één gemeente terughoudend zijn en is hij positief dat het wel goed komt. ‘Het is geen hoog bedrag.’

En dat is het. Natuurlijk is er niets op tegen dat de gemeenteraad vond dat deze onderwerpen geen grote behandeling volgens het vergadermodel behoeven. Net zo goed als dat er niets mis is met een kassakoopje.

Maar wat ik nu mis is waarom de gemeenteraad die keuze voor het korte traject genoeg vindt. Een korte schets, bijvoorbeeld door de voorzitter, zou toch zorgvuldiger zijn. Al is het maar dat de gemeenteraad dan ook uitleg geeft aan zijn bevolking. Net zo goed als dat ik mijn impulsaankoop soms ook thuis moet verdedigen.

Deze column verscheen op 9 december 2019 bij Binnenlands Bestuur.