‘Lokale politiek heeft media nodig’

Het gaat niet goed met de lokale journalistiek. ‘Ik zit steeds vaker alleen op de perstribune,’ constateert Bijl. Als de Mystery Burger van Binnenlands Bestuur bezoekt hij iedere week een willekeurige raads- of Statenvergadering om er in het vakblad voor politiek en bestuur verslag van te doen.

Dat het ernstig is lijkt een vaststaand feit maar Bijl merkt wél op dat de argumenten om voor lokale pers te pleiten vaak flinterdun worden gebracht. ‘Iedereen weet waarom pers belangrijk is, maar niemand weet goed uit te leggen hóe belangrijk,’ aldus Bijl.

Volgens hem wordt er te vaak alleen maar gekeken naar de rol van de pers als ‘waakhond’ van de politiek. ‘Feitelijk is dat de gemakkelijkste rol — ook al is die nog niet eens zo makkelijk.’ Naast het geweten van de pers is de journalistiek ook nodig om verhalen uit de samenleving aan de politiek te vertellen. ‘Hoe vaak worden er in de Tweede Kamer geen vragen gesteld naar aanleiding van iets dat in de krant heeft gestaan?’ illustreert Bijl. Daarnaast heeft de pers ook een rol in het uitleggen van beleid. ‘In de krant hoor je niet alleen te lezen wát er is besloten, maar ook met welke argumenten dat besluit tot stand is gekomen.’

Yvette Jeuken gaf enkele geslaagde voorbeelden hoe lokale journalistiek in Amsterdam, Zwolle, Eindhoven en andere gemeenten vernieuwende invullingen heeft gekregen. Met het project 100 x 100 verzamelde ze ze vier jaar geleden uit honderd gemeenten politieke verslaglegging.

Pim Peterse van Bureau Lokale Zaken presenteerde zijn initiatief om onderzoeksjournalistiek op lokaal niveau vorm te geven. Zijn Stichting Lokale Onderzoeksjournalistiek bouwt een online digitale samenwerkomgeving voor lokale onderzoeksjournalisten, deskundigen en burgerjournalisten: het Bureau voor Lokale Zaken. In deze beveiligde omgeving kunnen de deelnemers samen werken aan onderzoeksdocumenten, scenario’s en een logboek, ze kunnen bestanden met elkaar delen: teksten, audio en video bestanden en met elkaar communiceren via chat of een conferentie module.

Het Bureau wil burgerjournalisten een kanaal bieden om misstanden in de wijk of gemeente aan te dragen en samen met professionals onderzoek te doen en te presenteren.

Succesvol onderzoek kan als blauwdruk dienen voor andere redacties. Ook kunnen de redacties onderling ervaringen, data en methoden uitwisselen. Betrokken burgers kunnen zich abonneren op onderwerpen en worden op de hoogte gehouden van lopend onderzoek. Het onderzoeksproces wordt samen met het eindresultaat, een artikel, een podcast of documentaire, in de vorm van een verrijkte longread ter validatie gepubliceerd.