De Mos is ‘vrijgesproken, maar geen wethouder’

In het radioprogramma Dit is de Dag stelt De Mos dat de uitsluiting van zijn partij Hart voor Den Haag onterecht was. ‘Wij hebben negen zetels, we zijn de grootste partij. Dan hoor je te besturen.’ Daarbij pleit hij voor het openbreken van het coalitieakkoord. Toch klinkt in zijn betoog vooral één ambitie door: zijn eigen terugkeer als wethouder. Dat maakt zijn pleidooi voor democratisch herstel lastig te scheiden van persoonlijk eerherstel.

Bestuurskundige John Bijl, directeur van het Periklesinstituut, is kritisch: ‘De Mos zit al in het stadsbestuur – als raadslid. Dat is het hoogste orgaan van de gemeente. De suggestie dat je pas meetelt als wethouder, ondermijnt de positie van de raad zelf.’ Bovendien wijst Bijl erop dat de gemeentewet nergens voorschrijft dat een verkiezingsuitslag automatisch moet leiden tot coalitiedeelname: ‘Het is de raad die bepaalt wie er plaatsneemt in het college. Daar hoort ook politieke duiding bij.’

Lokale partijen financieren

De rechtszaak tegen Richard de Mos ging over meer dan alleen strafbare feiten. De uitspraak laat zien hoe dun de scheidslijn is tussen politieke lobby en omkoping — en hoe weinig houvast er bestaat als het gaat om regels voor lokale partijen. Zowel De Mos als Bijl benadrukken dat regels over partijfinanciering ontbreken. Lokale partijen vallen buiten het subsidiekader dat voor landelijke partijen wél geldt. ‘Een groot onontgonnen gebied’, aldus Bijl. ‘En het is absurd, als je ziet hoe groot lokale partijen inmiddels zijn.’

De rechter erkent dat ook. In de uitspraak wordt benoemd dat het ontbreken van duidelijke regels een rol speelt in de interpretatie van donaties en belangenverstrengeling. Maar of dat genoeg is voor een politieke comeback van De Mos als wethouder, staat daar los van, aldus Bijl.